biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Emerytura
21.08.2025 19:57 Te kwoty zmienią twoją emeryturę. Nie uwierzysz, ile możesz zyskać

Ostateczna wysokość emerytury może zaskoczyć wielu Polaków i to niekoniecznie pozytywnie. Sondaże jasno wskazują, że coraz większa część społeczeństwa zaczyna oszczędzanie na ten cel znacznie wcześniej. Istnieje kilka opcji, które umożliwią uzyskanie sporych kwot pieniędzy. To może znacząco poprawić komfort życia.

Urząd Skarbowy, pieniądze
21.08.2025 13:22 Skarbówka prześwietli konta Polaków. W tym wypadku spodziewaj się interwencji urzędników

Od pewnego czasu Krajowa Administracja Skarbowa zyskała szersze uprawnienia, które pozwalają jej docierać do szczegółowych informacji o obywatelach. Rachunki bankowe, historia przelewów czy zobowiązania kredytowe – to tylko część obszarów, które znalazły się pod lupą fiskusa. Wielu Polaków nie zdaje sobie sprawy, że takie kontrole mogą ich objąć nawet bez podejrzenia poważnych przestępstw. Co dokładnie analizuje skarbówka?

Samochody
20.08.2025 06:30 Coś nadzwyczajnego dzieje się na rynku używanych aut. Ceny tych modeli pikują w dół

Rynek samochodów używanych w Polsce od kilku miesięcy przechodzi wyraźne zmiany. W lipcu 2025 roku sprzedano 259 tys. pojazdów, czyli o prawie 3,5 tys. mniej niż rok wcześniej. Jeszcze bardziej uderzające są spadki cen - średnia wartość samochodu z drugiej ręki zmalała do 46 864 zł, a więc o niemal 4 tys. zł w porównaniu z ubiegłym rokiem. Coraz dłużej trzeba też czekać na sprzedaż auta, a klienci stają się znacznie bardziej wymagający.

TV pilot
18.08.2025 20:23 Skarbówka nie odpuszcza. Nie zrobisz tego ze starym telewizorem, możesz nawet stracić część emerytury

Pozbywamy się starych sprzętów technologicznych z domu z bardzo różnych powodów. Dla niektórych to sposób na odcięcie się od ekranów, dla innych zaś zrobienie miejsca na coś, co będzie bardziej przydatne w dobie streamingu i innych kanałów komunikacji. Niewiele osób pamięta jednak o dopełnieniu formalności. W innym wypadku możemy słono zapłacić.

Domek letniskowy
18.08.2025 19:04 Dofinansowanie budowy domku letniskowego. Polacy mogą dostać nawet 500 tys. zł

Własny domek letniskowy to dla wielu Polaków spełnienie marzeń. Dodatkowe źródło dochodu oraz własna ucieczka od codzienności wydaje się być kuszącą propozycją. Budowa takiego domku może być jednak niezwykle kosztowna, jednak istnieją sposoby na pozyskanie dofinansowania. To nawet 500 tys. złotych dotacji, warto o tym wiedzieć.

ZUS
18.08.2025 06:14 ZUS zwalnia z kolejnych składek. To nie ulga na wakacje

Jesienna powódź z 2024 roku miała katastrofalne skutki nie tylko dla mieszkańców południowo-zachodniej Polski, ale również dla tamtejszych firm. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odpowiada na sytuację nowym etapem pomocy - umorzeniem składek za kolejne miesiące 2025 roku. To realne wsparcie dla przedsiębiorców próbujących odbudować swoją działalność po klęsce żywiołowej.

Pieniądze
17.08.2025 17:25 Tyle gotówki lepiej mieć w domu na "czarną godzinę". Wszystko zależy od dochodów

Wystarczy kilka godzin bez prądu, by bankomaty i terminale przestały działać, a dostęp do własnych pieniędzy stał się niemożliwy. Eksperci ostrzegają, że w obliczu kryzysów – od pandemii, przez wojny, po blackouty – warto mieć w domu rezerwę gotówki. Ile? To zależy nie tylko od dochodów, ale też od indywidualnych potrzeb i sytuacji życiowej.

Garaż
17.08.2025 14:48 Podatek od garażu trafił do Trybunału Konstytucyjnego. Ten element wzbudza największe kontrowersje

Podatek od garażu to bez wątpienia jedna z bardziej kontrowersyjnych opłat pobieranych w Polsce. Od początku 2025 roku zasady jego nakładania uległy zmianie, które miały wreszcie zaprowadzić sprawiedliwość. Okazuje się jednak, że nie jest to takie oczywiste. Sprawa trafiła do Trybunału Konstytucyjnego. Wiadomo, co wywołuje największy opór.

Wpłatomat
17.08.2025 12:00 Wpłacisz tyle na konto i trafisz pod lupę fiskusa. W tym przypadku bank może powiadomić skarbówkę

Nagłe wpływanie dużych kwot pieniędzy na nasze konto może przykuć uwagę banku. Istnieje konkretny próg, po którym sprawa jest kierowana do kolejnych instytucji. Lepiej uważać, w tej sytuacji będzie trzeba się dokładnie wytłumaczyć, a to niejedyne, na co powinno się zwrócić uwagę.

Pieniądze banknoty
17.08.2025 08:45 Polacy pożyczają pieniądze od rodziny, ale nie wiedzą o jednym. W tej sytuacji można spodziewać się kary

Pożyczanie pieniędzy nie jest niczym zaskakującym, bowiem problemy finansowe mogą spotkać każdego. Choć Polacy najczęściej korzystają z oficjalnych instytucji pożyczkowych, to często proszą o wsparcie również swoich najbliższych. W tym przypadku warto pamiętać o jednym kluczowym obowiązku, inaczej kara może być dotkliwa.

None
16.08.2025 15:18 Specjalna emerytura dla osób urodzonych w tych latach. ZUS przygotował "niespodziankę"

Osoby urodzone w określonym przedziale lat mogą ubiegać się o wyjątkowe świadczenie przygotowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie każdy jednak ma szansę na skorzystanie z tej możliwości – oprócz wieku trzeba spełnić szereg dodatkowych warunków. Na czym polega ten mechanizm i kto faktycznie może z niego skorzystać?

Świadczenie
16.08.2025 13:20 Polacy nie mają pojęcia o tych świadczeniach. Przysługują niezależnie od wieku

Wejście w dorosłość i usamodzielnienie się nie jest proste i dzieje się coraz później. Młodzi ludzie coraz dłużej mieszkają z rodzicami i doświadczają wielkich trudności na rynku pracy. Okazuje się jednak, że istnieją świadczenia, które mogą im pomóc stanąć na nogi. W ten sposób samodzielność i niezależność stanie się znacznie bliższa.

monety, Narodowy Bank Polski
15.08.2025 13:41 Te polskie monety są warte fortunę. Kolekcjonerzy płacą za nie astronomiczne sumy

Polski rynek numizmatyczny od lat przyciąga zarówno pasjonatów, jak i inwestorów szukających alternatywnych form lokowania kapitału. Wartość niektórych monet rośnie w sposób, który potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych kolekcjonerów. Które z nich cieszą się największym zainteresowaniem i co sprawia, że ich ceny szybują w górę?

kawa, ceny kawy
14.08.2025 12:54 Coś dziwnego dzieje się w sklepach. Kawa usunięta z półek. Teraz trzymają ją "pod kluczem"

Poranna kawa to codzienny nawyk milionów osób, jednak wkrótce może stać się luksusem dostępnym głównie dla najzamożniejszych. W Europie nasila się niepokojące zjawisko – kawa zaczyna znikać z półek sklepowych. Na gwałtowny wzrost cen ziaren wpływa nie tylko globalna niestabilność rynków, lecz także decyzje podejmowane przez lokalne władze oraz pogoda. Podwyżki, ograniczenia i coraz częstsze niedobory mogą sprawić, że zwykły poranny rytuał stanie się dobrem ekskluzywnym. Czy to zwiastun poważniejszego kryzysu?

Vinted, używane ubrania
13.08.2025 15:06 Zacznie się 15 września. Vinted rozsyła pilny komunikat. Zmianę zobaczysz na koncie bankowym

Zakupy w Internecie robi większość Polaków - niskie ceny i szeroki wybór produktów skutecznie zachęcają do “buszowania” po internetowych platformach w poszukiwaniu unikalnej odzieży, obuwia, biżuterii czy innych akcesoriów. Jednak jedna z najpopularniejsza z platform e-commerce - Vinted - zdecydowała się na istotną zmianę w regularnie, obejmującej wszystkich korzystających z serwisu. Zaktualizowana wersja dokumentu wejdzie w życie od 15 września 2025 roku. Trzeba to wiedzieć przed naciśnięciem przycisku “Kup”. 

Niemcy, bundestag
13.08.2025 10:30 Takie kwoty trafiają do kieszeni bezrobotnych w Niemczech. Aż odechciewa się pracować

Niemiecki system socjalny jest uznawany za jeden z najbardziej hojnych w Europie. Osoby bez pracy mogą liczyć na szeroki wachlarz świadczeń, z których chętnie korzystają, a czasem wręcz je nadużywają. Głośnym przykładem opisywanym w niemieckich mediach była para pobierająca równocześnie kilka form wsparcia, co łącznie dawało im ponad kilka tysięcy euro miesięcznie. Tymczasem zza Odry słychać głosy o końcu eldorado dla bezrobotnych w Niemczech i surowszym traktowaniu osób, które migają się od znalezienia zatrudnienia. 

szpital
13.08.2025 07:48 Afera KPO. Oddział onkologiczny odrzucony. Lekarz grzmi: o wszystko zadecydował jeden punkt

Nie milkną echa afery, która rozpętała się wokół środków z KPO. Pojawiły się już liczne reakcje ze strony polityków, zareagowała także Komisja Europejska. Cała sprawa wzbudziła niemałe kontrowersje wśród opinii publicznej. Środowisko lekarskie zauważa, że niektóre oddziały onkologiczne nie dostały środków z KPO. W przypadku Centrum Onkologii w Bydgoszczy o wszystkim miał przesądzić zaledwie jeden punkt. Wyjaśniamy szczegóły.

Pies
13.08.2025 06:00 Nowy obowiązek dla właścicieli psów i kotów. Nie wywiążesz się, zapłacisz karę 5 tys. zł

Coraz więcej Polaków posiada zwierzęta. Statystyki jasno wskazują, że czworonogi stają się częścią naszych rodzin. W związku z tym przygotowywane są przepisy, które mają wpłynąć na dobrostan pupili. To z kolei ma się wiązać z dodatkowymi opłatami dla właścicieli psów i kotów. Te koszty będzie trzeba pokryć, gdy przepisy wejdą w życie.

senior, pieniądze
12.08.2025 09:35 Dodatkowe 272 zł do emerytury dla wielu seniorów. Świadczenie trafi na konta do 14 sierpnia

Dodatkowe świadczenia finansowe są wsparciem dla budżetów domowych wielu polskich seniorów. Spore grono emerytów może liczyć na dodatek do podstawowej wypłaty w wysokości 272 złotych. Pieniądze należą się dwóm grupom Polaków, a wypłacane są do 15. dnia każdego miesiąca. Z uwagi na święto, pieniądze trafią do beneficjentów już w czwartek, 14 sierpnia. Kto konkretnie może liczyć na dodatkowy zastrzyk gotówki?

pieniądze
11.08.2025 20:20 Nawet 4,5 tys. zł dofinansowania na ten sprzęt. Lada moment posypią się wnioski

Choć ta przemiana społeczna dzieje się na naszych oczach, to wciąż proponowane są nowe rozwiązania, które mają na celu jej przyspieszenie. Polacy będą mogli dostać nawet 4,5 tys. złotych na zakup sprzętu, który niesie za sobą szereg korzyści. Wkrótce rusza nabór wniosków, należy spełnić tylko kilka warunków.

Prowadzenie auta
11.08.2025 17:50 Kierowców czeka duża podwyżka. Już od września będą musieli sięgnąć głębiej do portfeli

Koszty utrzymania samochodu w Polsce nie należą do niskich. Trzeba zadbać między innymi o rejestrację pojazdu, ubezpieczenie czy przegląd techniczny, nie wspominając o oczywistościach, takich jak paliwo czy wymiana filtrów i olejów. Teraz okazuje się, że już wkrótce jedna z opłat znacząco wzrośnie. Od września kierowcy będą musieli płacić więcej.

parp
10.08.2025 17:01 Zwolniona szefowa PARP przerywa milczenie. O tym ministerstwo doskonale wiedziało

Od wybuchu afery KPO minęło już kilka dni, jednak wciąż pojawiają się nowe informacje i ta zamiast cichnąć – narasta. Więcej wiemy już o proceduralnych uchybieniach, które doprowadziły do powstawania patologii, trwają rzekomo skrupulatne kontrole. Teraz głos ws. afery zajęła jedyna osoba, która dotąd poniosła konsekwencje. Rzuca ona na sprawę zupełnie nowe światło, zadając kłam narracji prowadzonej przez ministerstwo funduszy.

PRL, kolekcjonerstwo
09.08.2025 19:00 Kolekcjonerzy poszukują takich kryształów z PRL-u. Są warte krocie

Kryształy z czasów PRL przeżywają prawdziwy renesans. Jeszcze niedawno kojarzone z kiczem, dziś stają się pożądanym elementem wystroju wnętrz i obiektem kolekcjonerskich poszukiwań. Coraz częściej ich właściciele odkrywają, że mogą one być warte znacznie więcej, niż przypuszczali. Skąd ta moda na ciężkie szkło z lat 60., 70. i 80.? I dlaczego niektóre egzemplarze potrafią przyprawić o zawrót głowy – zarówno estetyką, jak i wartością rynkową?

artur łącki
08.08.2025 22:10 Żona najbogatszego posła otrzymała ponad milion złotych z KPO. "Do wszystkich cynicznych mend"

Na jaw wychodzą kolejne fakty związane z aferą KPO. Politycy koalicji 15 października zapewniają, że trwają skrupulatne kontrole, jednak nie wszyscy z pokorą znoszą krytykę. Wyjątek stanowi poseł Koalicji Obywatelskiej Artur Łącki, którego żona jest beneficjentką funduszy z KPO. Poseł, który sam jest milionerem, zwrócił się on do dziennikarzy i "hejterów" w słowach dalece nieparlamentarnych.

Lotto
08.08.2025 18:12 Mała miejscowość, gigantyczna wygrana w Lotto. Polska ma nowego milionera

W liczącej niespełna półtora tysiąca mieszkańców wsi w Kujawsko-Pomorskiem, położonej tuż obok jednego z najważniejszych grodów w historii Polski, padła wielka wygrana w Lotto. To dowód, że los potrafi uśmiechnąć się tam, gdzie nikt się tego nie spodziewa.

kpo
08.08.2025 09:51 Afera KPO: firmy wydały miliony na jachty, mieszkania i luksusowe auta. "Pieniądze przepalane przez Januszeksy"

Odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy zgodnie wskazuje się jako największy sukces rządu Donalda Tuska. Z Brukseli do Polski spłynęły miliardy złotych, z których część trafiła bezpośrednio do przedsiębiorców. Niestety teraz wychodzi na jaw, jak były pożytkowane te środki. Zamiast rozwoju czy nowych miejsc pracy przedsiębiorcy wydali pieniądze z KPO na jachty, luksusowe samochody czy wycieczki. 

Gniazdko elektryczne
07.08.2025 15:22 Nawet 28 tys. zł dofinansowania, ale trzeba się pospieszyć. Te błędy we wniosku przekreślą twoje szanse

Setki milionów złotych wciąż czekają na wnioskodawców w ramach programu "Mój Prąd 6.0". Chociaż zainteresowanie dotacjami jest ogromne, nie wszyscy spełniają wymagania formalne. W praktyce oznacza to utratę prawa do dofinansowania — czasem przez jeden niedopatrzony szczegół.

Zasiłek pogrzebowy
07.08.2025 09:09 Zacznie się 1 stycznia 2026 r. Zasiłek pogrzebowy na nowych zasadach. Zmodyfikowano kolejną regułę

Formalności związane z przyznaniem zasiłku pogrzebowego mają być prostsze, szybsze i bardziej przejrzyste. Sejm przegłosował zmiany, które zmodyfikują nie tylko wysokość świadczenia, ale też procedurę jego przyznawania. Nowe przepisy zaczną obowiązywać z początkiem 2026 roku.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: